U cilju privlačenja visokokvalifikovane radne snage, posebno u domenu IT sektora i inovacionih delatnosti, u Srbiji su doneti različiti propisi kojima se olakšava zapošljavanje i uvode subvencije za zapošljavanje od kojih se neke odnose samo na strance, a druge kako na domaće stanovništvo tako i na strance. Osim toga uvedeni su i posebni kriterijumi za odobravanje boravišta za određene kategorije stranaca. U narednim redovima sledi detaljni osvrt na ove podsticaje i kriterijume na osnovu kojih se oni mogu ostvariti.
Podsticaji za zapošljavanje stranaca u Srbiji
U skladu sa Uredbom o kriterijumima za dodelu podsticaja poslodavcima koji zapošljavaju novonastanjena lica u Srbiji, predviđeni su podsticaji za poslodavce koji zapošljavaju strance ili srpske državljanine koji u dve godine koje prethode zaključenju ugovora o radu nisu živeli u Srbiji duže od 180 dana kao i za kojima se ne može zadovoljiti potreba na domaćem tržištu rada. U skladu sa ovom uredbom, podsticaji mogu biti odobreni za lica koja su zaposlena na neodređeno vreme i čija zarada nije manja od 300.000 dinara neto (oko 2.500 eura). Podsticaji se odobravaju na način što se vrši refundacija 70% obračunatih i plaćenih poreza na zaradu kao i 100% obračunatih i plaćenih doprinosa za socijalno osiguranje (drugim rečima na isplatu zarade se plaća samo 30% poreza na zaradu). Uslov za korišćenje ovih podsticaja koji važe do 2028. godine jeste to da poslodavac ne koristi druge podsticaje, pre svega one koje su propisani zakonom o porezu na dohodak građana i zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (o kojima će biti više reči u sledećem paragrafu), da poslodavac nije smanjivao broj zaposlenih pre i tokom korišćenja podsticaja te da nije isplaćivana dividenda iz sredstava koja su refundirana na ime korišćenja podsticaja.
Zakon o porezu na dohodak građana i zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje definišu različite podsticaje za novonastanjena lica – strance i domaće državljane koji nisu živeli u Srbiji. U skladu sa navedenim zakonima, podsticaji se mogu ostvariti za ona novonastanjena lica koja u Srbiji nisu pretežno boravila dve godine pre zaključenja ugovora o radu i čija je zarada veća od 264.684 dinara neto (oko 2.250 eura) ili lica koja su mlađa od 40 godina i koja su pretežno boravila van Srbije godinu dana pre zaključenja ugovora o radu a radi daljeg školovanja i stručnog usavršavanja i čija zarada je veća od 176.456 dinara neto (oko 1.500 eura). Predmetni podsticaji se mogu ostvariti u trajanju od 5 godina od dana zaposlenja, a ostvaruju se na način što se osnovica za obračun poreza i obaveznih socijalnih doprinosa umanjuje za 70%.
Posebni uslovi za sticanje privremenog boravka u Srbiji
Osim opštih uslova za odobrenje privremenog boravka za strance u Srbiji koji su slični kao i u ostalim zemljama (radi zaposlenja, spajanja porodice, tražioce azila i sl.), Uredbom o kriterijumima za određivanje kategorija stranaca kojima se privremeni boravak u Srbiji može odobriti nezavisno od opštih osnova za odobrenje privremenog boravaka definisani su dodatne pogodnosti za određene kategorije stranaca za dobijanje privremenog boravka u Srbiji. Tako, shodno navedenoj uredbi privremeni boravak može biti odobren i:
- Strancu koji je u Srbiji osnovao startup koji je kao takav prepoznat od strane nekog od naučno-tehnoloških parkova u Srbiji (za šta se prilaže potvrda izdata od strane naučno-tehnološkog parka);
- Strancu koji vrši ulaganje u već registrovano privredno društvo u Republici Srbiji za šta se kao dokaz dostavlja potvrda ili izvod iz banke registrovane u Srbiji o posedovanju sredstava u iznosu od najmanje 50.000 eura namenjenih za to ulaganje;
- Strancu koji se smatra talentom – poseduje rešenje o profesionalnom priznavanju visokoškolske isprave priznato od strane nadležnog organa u Srbiji;
- Strancu koji ima sprsko poreklo (lice čiji je predak srpski državljanin ili državljanin država pravnih prethodnica Srbije ili lice koje se nacionalno izjašnjava kao Srbin) za šta se kao dokaz dostavlja izvod iz matične knjige rođenih, druga javna isprava ili krštenica Srpske pravoslavne crkve.
Privremeni boravak za prethodno navedeno posebne kategorije stranaca se može odobriti u trajanju od 6 meseci do godinu dana, a isti se može produžiti za dodatnih godinu dana po ispunjenju dodatnih kriterijuma kao što su dokaz o zapošljavanju, dokaz o uplati novčanog uloga, dokaz o ostvarivanju poslovnog prihoda i sl.
Ovaj tekst je napisan isključivo u informativne svrhe i ne predstavlja pravni savet. Stojimo Vam na raspolaganju za sve dodatne informacije.
Kontakt:
Damjan Despotović, partner
d.despotovic@dnvg-law.com
Milorad Glavan
m.glavan@dnvg-law.com
